وقتی حرف از مخترع لامپ میشود همه یک صدا اسم ادیسون را می آورند . اما اگر کسی بپرسد مخترع گز اصفهان کیست میشود نام مشخصی را به زبان آورد ؟ قطعا نه ، چون قدمت گز اصفهان بیش از 500 سال است و به صورت مکتوب اولین تولید کننده آن مشخص نیست اما از زمان صفویه تا امروز افراد تاثیر گذاری در تولید گز اصفهان نقش داشتند که از جمله مهمترین آن ها میشود به حاج احمد طهماسبی اشاره کرد.
حاج احمد طهماسبی کیست؟
اگر به اصفهان سفر کرده باشید روی تابلو تمام فروشگاه های گز فروشی اسم گز بلداجی را میبینید . برندی که توانست در سال 1400 ثبت جهانی شود و در لیست برند های بین المللی ایرانی قرار بگیرد . حاج احمد ، بنیان گذار گز بلداجی اصلی یا همان گز شاهکار است که در سال 1353 تاسیس شده است . حاج احمد از سن 14 سالگی در یکی از کارگاه های گز سازی اصفهان شاگردی میکرد . با اینکه جوان بود اما علاقه زیادی به آزمون و خطا و استفاده از تکنیک ها و مواد مختلف در تهیه گز داشت . تا اینکه در سن 20 سالگی تصمیم گرفت برند خود را داشته باشد.
طلوع گز شاهکار (بلداجی اصلی) با کمترین نور:
به نقل از خود حاج احمد : در سال 1353 همه جا برق نداشت و مجبور بودیم پاتیل را دستی هم بزنیم که بسیار پر زحمت بود . تصور کنید باید به مدت 4 ساعت یک دیگ 100 کیلویی از گز سفت را هم بزنیم تا یکنواخت شود!!
خلاصه در سال 1359 توانستیم یک موتور برق نفتی بگیریم تا کمی از کار مارا ماشین انجام دهد . اما همچنان بخش بزرگی از کار را دستی با برادرم حاج علیداد انجام میدادیم . در آن زمان اصلا چیزی به اسم بسته بندی وجود نداشت و ما دستی ، گز هارا داخل کاغذ میپیچیدیم . حتی تمیز کردن پسته ها و تصفیه عسل هم دستی انجام میشد . اما چون با عشق بود خستگی نداشتیم . خوشحال بودم وقتی کسی به دکان من می آمد با کام شیرین و لب خندان میرفت . در سال 1370 برق سراسری آمد و یک دستگاه بسته بندی گز تکی گرفتیم تا گز را مثل شکلات بسته بندی کنیم به این مدل گز ، گز حبه ای میگفتیم.
اختراعات حاج احمد طهماسبی در صنعت گز سازی
پسته استریل
حاج احمد اولین کسی رود که در گز از پسته استریل شده استفاده میکرد و در حقیقت توانست راهی پیدا کند تا پسته را استریل کند . به گفته خودشان روزی از کنار بخاری نفتی بزرگی که در وسط کارگاه بود رد میشدم به ذهنم رسید اگر میشود وسایل جراحی را با آتش استریل کرد ، پسته هم قطعا استریل میشود . تنها چالشی که داشتم این بود که باید پسته ، مدت کمی در معرض حرارت باشد تا نسوزد و خیلی خشک نشود . لوله ای به طول 8 متر طراحی کردم که پسته ها در آن روی یک سینی به حرکت در می آوردم . پسته ها در مدت 17 ثانیه از اینور لوله به آن طرف میرسیدند . از طرفی دیگر حرارت داغ بخاری نفتی را با یک پنکه به داخل لوله هدایت میکردم تا پسته ها استریل شود . با این روش توانستم ماندگاری گز را که کمتر از 1 ماه بود به حدود 2 ماه برسانم که قدم بزرگی در زمینه جهانی شدن و صادرات گز بود .
تولید گز بدون شکر
در اوایل دهه 70 بود که دیابت به عنوان یک بیماری زمینه ای معرفی شد و داروهای درمان دیابت وارد کشور شدند . تب استفاده از خوراکی های بدون شکر و بدون قند در کشور بالا رفت و من هم تصمیم گرفتم برای اولین بار در ایران گز بدون شکر تولید کنم . خب شکر بخاطر شیرینی خاص و رنگ سفیدی که داشت با گز عجین شده بود و به سختی میشد از فرمول گز حذف شود . بالاخره با آزمون و خطا به درصد از عسل های شفاف مثل عسل بهار نارنج و گزانگبین رسیدم و توانستم گز بدون شکر تولید کنم که امروز هم به اسم گز 43 درصد پسته ممتاز در فروشگاه های کشور موجود است . ما نمیتوانستیم از هر عسلی در گز استفاده کنیم چون رنگ گز را از حالت سفیدی به زردی تغییر میداد . بنابراین از عسل های روشن تر استفاده کردیم تا رنگ گز فقط کمی حالت کرمی داشته باشد . این مدل گز به سرعت محبوب شد و اکثر برند های کپی کار هم گز بدون شکر تولید کردند!!
نبود حق برند در ایران
کمی که کسب کار حاج احمد سکه شد ، سر و کله متقلب ها پیدا شد . چون بلداجی اسم یک شهر کوچک بود هر کس یه آشپرخانه کوچک داشت اسم خود را گز بلداجی گذاشت و با تولید گز بی کیفیت اعتبار حاج احمد را از بین برد . بنا به اجبار و با آن همه اعتبار کسب شده در سال 1395 حاج احمد مجبور شد اسم برند گز بلداجی را به گز شاهکار تغییر دهد تا تقلبی صورت نگیرد .اما همچنان هم تعداد زیادی از مردم کشورمون گز شاهکار را به گز بلداجی میشناسند.
